Bron
Obesitas, zwaarlijvigheid, overgewicht, en de chronische ziekten die hieruit voortvloeien (diabetes, hart- en vaatziekten, kanker, enz…) zijn een wereldwijde plaag. Volgens de WGO had 39% van de volwassenen van 18 jaar en ouder in 2016 overgewicht, waarvan 13% obesitas. Het grootste deel van de wereldbevolking leeft in landen waar overgewicht en obesitas meer doden maakt dan ondergewicht. In 2019 werd bij 38 miljoen kinderen onder de 5 jaar een diagnose gesteld van overgewicht of obesitas.
Vandaag loopt een op de vijf kinderen het risico zwaarlijvig te zijn wanneer het naar de basisschool gaat. Wereldwijd zijn 41 miljoen kinderen onder de 5 jaar te zwaar, en in 2030 zullen naar verwachting meer dan 250 miljoen kinderen en adolescenten tussen de 5 en de 19 jaar overgewicht hebben (zie links).
Diëten werken vaak een schuldgevoel in de hand en zijn niet efficiënt op lange termijn. Er is een lange lijst van wat niet mag gegeten worden, er is het goed bedoeld advies dat toch beschuldigend klinkt van de omgeving… kortom, de traditionele (en rationele) opvoedingsmethode is misschien achterhaald om een blijvende gedragsverandering te initiëren.
Het stilzwijgende falen van de strijd tegen de voortschrijdende obesitas-plaag in alle landen, doet vermoeden dat het enige risico dat we lopen met een ander pad bewandelen, is om beter te doen.
1 World Health Organization, 2016 estimate.
https://www.who.int/dietphysicalactivity/childhood/en/
2 World Obesity Federation, 2019 projection
50% van de kinderen met overgewicht zal als volwassene zwaarlijvig zijn en wellicht ook blijven en dus meer blootgesteld worden aan het risico om diabetes te ontwikkelen, een hoge bloeddruk of een hart- en vaatziekte te krijgen.
Kinderobesitas treft kinderen uit alle landen, culturen en etnische groepen, en explodeert in economisch opkomende landen.
Heel simpel, je eet meer calorieën dan je verbrandt.
Met andere woorden, we eten te veel in verhouding met de energie die we verbruiken (lees: bewegen).
De redenen zijn duidelijk:
Kinderobesitas is tot een ware pandemie uitgegroeid.
Als er niet gehandeld wordt, zal de situatie snel uit de hand lopen.
Betere voeding (minder vetten en suikers, meer vezels, granen, fruit en groenten) en regelmatige lichaamsbeweging zijn de beste remedie tegen overgewicht.
We kennen de oorzaken van obesitas bij kinderen. Gelukkig weten we ook wat we ertegen kunnen doen.
Betere voeding (minder vetten en suikers, meer vezels, granen, fruit en groenten) en regelmatige lichaamsbeweging zijn het beste actieplan tegen overgewicht.
Maar deze twee moeten hand in hand gaan. Een gezondere voeding zonder lichaamsbeweging, of lichamelijke inspanningen zonder een vermindering van inname aan vetten en suikers, zijn niet voldoende. Om de beste resultaten te boeken, moeten goede gewoonten al van jongs af aan worden aangeleerd, zodat men er later de vruchten kan van plukken bij het opgroeien.
Om zwaarlijvigheid bij kinderen te bestrijden, is een plan nodig. En iedereen heeft hierin een rol te spelen; overheden, medische instellingen, de voedings- en drankenindustrie, scholen en ouders.
Zelfs de reclame- en entertainmentindustrie kan een rol spelen bij het adopteren van een gezonde levensstijl en de promotie van gezonde voeding, maar zonder neer te kijken op kinderen met overgewicht of obesitas.
In sommige landen heeft de overheid het pad geëffend in de strijd tegen obesitas bij kinderen. Hieronder vatten we enkele interessante overheidsinitiatieven samen:
In het Verenigd Koninkrijk heeft de overheid in 2016 een strategie uitgerold om kinderobesitas te bestrijden. Deze strategie behelst onder andere een belasting op koolzuurhoudende (fris)dranken, voorlichtingscampagnes voor het grote publiek, en calorie-inname verminderingsprogramma’s. Hoewel dit een stap in de goede richting is, werd er scherpe kritiek geformuleerd door experts inzake kindervoeding omwille van de kleinschaligheid van het project.
In Frankrijk werd reeds in 2001 het “Programme National Nutrition Santé” (PNNS), beter bekend onder de slogan “Manger Bouger” (Eten Bewegen) gelanceerd met een gelijkaardige doelstelling, nl. de verbetering van het eetgedrag van de bevolking. Het PNNS omvat wetenschappelijk onderzoek, expert denktanks en andere middelen om wetgevende maatregelen in te leiden en de bevolking te informeren over hoe beter kan gegeten en bewogen worden.
In de Verenigde Staten werd in 2010 het schoolmaaltijdenprogramma van Michelle Obama (officieel “The Healthy, Hunger Free Kids Act”) gelanceerd. Dit programma veranderde het maaltijdenaanbod in schoolkantines in het hele land, door schotels aan te bieden met minder vetten en suikers dan de traditioneel aangeboden middagmaaltijden.
Michelle Obama heeft ook het initiatief “Let’s Move” uitgerold om lichaamsbeweging bij kinderen te stimuleren. Het beoogde doel van deze initiatieven bestond erin het percentage adolescenten met overgewicht terug te dringen van 30% naar 5%.
Deze programma’s hebben niet gewerkt. Let’s Move, bijvoorbeeld, heeft zelfs geleid tot een lichte stijging van het percentage obesitas bij kinderen (van 30 naar 33%).
Al deze initiatieven gingen uit van een institutionele overheid en hadden tot doel bepaalde normen op te leggen aan de doelgroep (kinderen) zonder iets anders te bieden dan het paternalistische ‘het is voor uw bestwil’.
Daarom moeten we iets nieuws proberen. Een aanpak die kinderen enthousiast maakt, die maakt dat ze willen deelnemen, zodat ze correct eetgedrag aanleren zonder zich er zelfs maar bewust van te zijn.
Keshi is compleet anders dan de hierboven beschreven initiatieven. In plaats van kinderen vermanend toe te spreken, gaat het spel net de ludieke kaart trekken om kinderen instinctief te leren gezondere gewoonten en gedrag te kweken.
Deze innovatieve benadering van gaming, geïnspireerd door actieve opvoedkunde, betekent dat kinderen op een meer natuurlijke manier nieuwe en gezondere gewoonten zullen ‘absorberen’.
